ખેતીમાં માઇકોરાઇઝાની અગત્યતા — કૃષિ પ્રગતિ
ખેતમાં માઇકોરાઈઝાની અગત્યતા
ખેતમાં માઇકોરાઇજા: પરિચય અને ઉપયોગ
માઇકોરાઈજા એ છોડના મૂળ અને નિશ્ચિત પ્રજાતીની ફૂગ વચ્ચેનું એક સજીવ સંબંધ છે જે છોડને પાણી અને પોષક તત્વો મેળવવામાં મદદ કરે છે. ખેતીમાં માઇકોરાઇઝાની અગત્યતા, નીચે ઉપયોગ અને મુખ્ય ફાયદા સરળ ભાષામાં સમજાવ્યા છે.
માઇકોરાઈજા એટલે શું?
- માઇકોરાઇજા છોડના મૂળ અને ખાસ પ્રકારની ફૂગ વચ્ચેનું સહજીવી ગઠબંધન છે.
- ફૂગના તાંત્રણા (હાઈફા) જમીનમાં દૂર સુધી ફેલાઈને પાણી અને પોષક તત્વો શોધીને છોડ સુધી પહોંચાડે છે.
- છોડને વધુ પોષણ અને સુરક્ષા મળે છે, ખાસ કરીને ઓછા પોષક ધરાવતા માટીમાં.
જમીનમાં ઉપયોગ કરવાની રીત
- જમીનમાં ઉપયોગ: ૫૦ કિલો હોય તો FYM/કોમ્પોસ્ટ સાથે માઇકોરાઇજા મિશ્રણ કરી બજારમાં transplant કરતા પહેલા поляમાં મુકો.
- ફ્લેટ/પોટમાં (ડ્રિપ/પોટ) : બિયારમાં સીધા લાગતા સમયે થોડી માત્રામાં માઇકોરાઇજા રંગીને ઉપયોગ કરો.
- ટપક સિંચાઈ: માઇકોરાઇજા પાણીમાં સારો રીતે settle થાય એટલે ટપક સિંચાઈ દ્વારા આપવી વધુ અસરકારક છે.
ટંકીઃ દવાના સમય અને સાવચેતી
- ટંકીમાં દવા આપતી વખતે વિશેષ સાવચેતી લો — ટંકીને સ્વચ્છ પાણીથી ભરો અને જરૂરી માત્રામાં જ પગલાં લઈ દવા/ઉપચાર ઉમેરો.
- કેટલાક સક્રિય એસીડ/સોલવન્ટ અને ઓક્સીડાઇઝિંગ એજન્ટ સાથે માઇકોરાઇજા મિશ્ર ન કરો.
- સવાર અથવા સાંજે ઉપયોગ કરવાથી સારી પરિણામ મળે છે.
મુખ્ય ફાયદા
- માઇકોરાઈજા મૂળમાં રહેનારા પોષક તત્વોને પકડીને છોડ સુધી પહોંચાડે છે, જેના કારણે ઉત્પાદન વધે છે.
- જમીનમાંથી ભારે તત્વો દૂર કરી જમીનની ગુણવત્તા સુધરે છે.
- છોડની રોજની પોષણ લેવાના ક્ષમતા વધે છે અને ખાસ કરીને પાણીની નબળી ઉપલબ્ધિ હોય ત્યાં અસરજંત થાય છે.
- જમીન ધોવાના અક્કળવા સમયગાળામાં પણ માઇકોરાઈજા મદદ કરતા દેખાય છે.
હવે પોસ્ટને શેર કરો અને આપના આસપાસનાં ખેડૂતોને પણ આ માહિતી પહોંચાડો. વધુ માહિતી માટે અમારી વેબસાઈટ કૃષિપ્રગતિ જોતા રહો.